"Andere die welt; sie braucht es"

Bertolt Brecht

"One of the greatest opportunities to live our values -or betray them- lies in the food we put on our plates"

Jonathan Safran Foer

Het onderscheid tussen soorten wezens, dieren, mensen, planten, bomen, … , daar moeten we van af. Ik hoop het mee te maken! Het kompas in mijn opstand tegen speciësisme is de Amerikaans filosoof Tom Regan (1938-2017). Hij is één van de invloedrijkste denkers over dierenrechten. Regan vat samen hoe veranderingsprocessen verlopen. Eerst is er ridiculiseren, later is er discussie en na de fase van woordenstrijd is er de adoptie, het algemeen aanvaarden van de nieuwe realiteit. Al was ik in het verleden vaak radeloos en ongeduldig, in feite heb ik de drie verzetsfases bewust meegemaakt. Terugkijkend naar méér dan 40 jaar veganisme/vegetarisme beschouw ik mezelf niet langer als doeMdenker, wél als doeNdenker. Ik blik terug:

De eerste fase, deze van ridiculisering, heb ik meegemaakt als kind, als puber en als jong volwassene. Het was een pijnlijke en eenzame periode. Ik was onthutst dat niemand rondom mij begreep wat vlees eten écht was, dat niemand zich stoorde aan voorbijrijdende vrachtwagens volgestouwd met veel te veel dieren, allemaal individuen met de angst in de ogen. Ik zag de nummers in de oren van de dieren in de wei waar anderen dachten aan verse melk en een malse steak bearnaise. In de supermarkt stouwden mensen ongegeneerd hun karren vol alsof ze leken te denken dat vlees altijd al in piepschuim had gezeten. Mijn vegan gedrag heeft de wereld rondom mij in die 40 jaar niet vriendelijker gemaakt voor veedieren. In de plaats voelde ik me met de jaren radelozer. Ontmoedigd moest ik vaststellen dat ik zelfs de mensen in mijn directe omgeving niet kon overtuigen. Integendeel, spot en veronachtzaming waren mijn deel. Nu weet ik dat ik in die eerste fase aanwezig was: het was de onvermijdelijke periode van “ridicule”. Wat eet je dan wel? Ook geen kip? Vis? Koijnenvoer? Gras dus! Het was de tijd dat je als vegan in een restaurant quantité négligeable was. In het beste geval zadelde je de kok -een vooruitstrevend zeldzaam exemplaar- met een torenhoog probleem op. Groenten werden immers niet geserveerd, tenzij je het schijfje tomaat voor de kleur op het bord meetelt. Laat staan dat er plantaardige alternatieven waren voor een compleet gerecht. 

Na 40 jaar stel ik vast dat er niet minder, maar méér dieren gegeten worden. Toch is de periode van discussie onmiskenbaar in volle beweging. Dat zie je bijvoorbeeld aan de "roerende" reacties van de boerenbond en de veeteelt. Slagers en veehandelaren reageren zelfs alsof hun beroep bedreigd wordt. Sommige boeren hebben reeds de switch gemaakt van veeteelt naar landbouw. Jaap Korteweg, geboren in een agrarisch bedrijf richt in 2010 zelfs “De vegetarische slager” op. Merknamen als "De vegetarische slager" en de "Vegan Butcher's Choice" zeggen het helemaal. De voedingsindustrie is naarstig op zoek naar vleesvervangers die op vlees lijken. En hoe langer hoe meer lijkt dat te lukken. De vleesvangers krijgen niet alleen het uitzicht van worst, steak, schnitzel, gehaktballetjes. Ook de smaak, textuur én feel zijn nauwelijks nog van "echt" vlees te onderscheiden. Dat er nu de discussie is over het al dan niet mogen gebruiken van begrippen als vegan burger, vegan chicken, vegan worst, schnitzel, … zegt alles. We zijn op weg naar "adoption" en de sector verzet zich. Nog niet stuiptrekkend. Maar toch. Traag maar gestaag!

Je kan wel stellen dat we de laatst jaren in een stroomversnelling in die derde fase beland zijn, de "adoptie". De strijd is nog niet gestreden. Er wordt nog steeds veel vlees "geproduceerd" en geconsumeerd. De pijnlijke en vaak verwijtende discussies tussen vegans en niet-vegans woeden nog steeds. Dat de discussies stilaan plaats maken voor wederzijdse dialoog toont niettemin dat we als maatschappij ondertussen verder staan.

Zelf heb ik nu deze kookwebsite en de facebookgroep "wat vegans (w)eten". Vegan of niet, iedereen is welkom. De vegans leveren content en van de niet-vegans hoop ik dat zij en masse overstag gaan door al het lekkers dat zij in de groep voorbij zien komen. Vroeger had ik een hekel aan koken. Ik maakte er geen tijd voor. Nu zie ik dat je mensen enorm kan enthousiasmeren met lekker eten. Ik heb daarom zelf ook een weg gezocht om van koken te genieten. De Thermomix en mijn Moulinex bread and baguette broodbakmachine maken het mij mogelijk om zonder omwegen via kookworkshops en kookboeken toch lekkere dingen op tafel te zetten. In plaats van mensen te overtuigen met redelijke argumenten, pak ik het nu praktisch aan: de pen in de hand heb ik ingeruild voor pollepel en deegrol.

Je hoeft geen grootse dingen te doen om de wereld te veranderen. Je hoeft niet op de barricades te staan om de klimaatopwarming tegen te gaan of de plastiek soep in de oceanen te reduceren. De hongersnood in de wereld verminderen, alles kan heel gemakkelijk, je hoeft alleen maar je eigen eetgewoonten aan te passen. Ik ben zo enorm blij dat alsmaar méér mensen dat inzien én effectief in actie komen. Elke dag. Gewoon door wat zij op hun bord leggen!